Centar za edukaciju-BiH

Predmet:Geodezija Šumarski Fakultet Sarajevo

---

Topografske karte i mjerenja

- Topografske karte su slike zemljine površine ili nekog njenog dijela prenesena na ravnu plohu u određenom mjerilu

- Zemljište se predstavlja prema dogovorenim pravilima i posebnim oznakama (topografskim oznakama), a njihov međusobni raspored i povezanost na top. karti je isti kao i na površini Zemlje.

- Topografska karta je osnovno pomagalo pri upoznavanju Zemljine površine i tumačenju pojava na njoj, te sadrži sve podatke koje nalazimo na terenu

- Broj podataka ovisi od sadržaja i mjerila top. karte.

- Na top. kartama se nalaze podaci koje bez prethodnog sakupljanja i mjerenja na terenu ne možemo saznati i odrediti, kao što su imena naselja, rijeka i planina, nadmorske visine, udaljenosti među pojedinim točkama, zemljopisne i pravokutne koordinate i sl.

Mjerilo

- Mjerilo je odnos između umanjenih udaljenosti na topografskim kartama i stvarnih udaljenosti u prirodi.
- Prikaz terena na topografskim kartama ima sačuvan međusobni raspored i povezanost odgovarajućih elemenata kao i u prirodi.
- Veće (krupnije) mjerilo je točnije i podrobnije, te detalje čini vidljivima. Što je manje (sitnije) mjerilo dolazi do većih grešaka u uglovima, razdaljinama i površinama.

Brojčano ili numeričko mjerilo prikazuje odnos između top. karte i prirodnih udaljenosti izražen u obliku odnosa (1:50000) ili u obliku razlomka (1/50000).
- Brojnik nam pokazuje koliko iznosi neka dužina na topografskoj karti, a nazivnik koliku dužinu predstavlja u prirodi.
- Opisno i neposredno mjerilo nam daje vrijednost u obliku rečeničnog obrazloženja. Primjer za top karti 1:25000 je: "1 cm na karti 250 m u prirodi, jer je 1cm na karti=25000cm na terenu, tj. 250m".

Projekcije

- Kako bismo Zemljinu površinu prenjeli na ravnu površinu papira, moramo naći način kako da sliku zaobljene površine što bolje preslikamo.
- To se naziva projiciranje na ravnu površinu. Kada preslikavamo zakrivljenu površinu na ravninu, možemo odabrati jednu od tri mogućnosti:
 - ekvivalentne projekcije - to su one koje čuvaju točnost površina (koriste se za izradu zemljovida koji prikazuju površine država, mora, rasprostranjenosti flore i faune)
- ekvidistancijske (proizvoljne) projekcije - to su one koje jasno i točno prikazuju dužine (koristimo ih za     izradu zemljovida)
- konformne (azimutne) projekcije - one čuvaju pravilnost vodoravnih kutova (koriste se za izradu pomorskih zemljovida - Merkatorova, avijatičarskih zemljovida - Lambertova i topografskih zemljovida i nacrta - Gauss-Krügerova)

Merkatorova projekcija spada u grupu konformnih projekcija, dakle onih koje čuvaju pravilnost horinzontalnih kutova.
- Zemljina površina preslikava se najprije na valjak . Plašt valjka dodiruje se u ekvatoru sa Zemljinom elipsom tako da se sve paralele i meridijani međusobno preslikavaju pravouglo.
Slabost ove projekcije je u tome što samo uski pojas oko ekvatora prikazuje točno. Što se više odmiče od ekvatora udaljenost i površine su predstavljene izobličeno.

Merkatorova projekcija idejna je prethodnica Gauss-Krügerove projekcije.

Ona spada u grupu projekcija s pravilnim uglovima (komformna).
-Određen dio Zemljine površine prenesen je na ravninu valjkastom (polucilindričnom) projekcijojm.
Kod Merkatorove projekcije greške su se povećale s udaljenošću od ekvatora.
- S Gauss-Krügerovom projekcijom ove slabosti su znatno smanjene jer ne upotrebljavamo samo jedan već 60 valjaka.
- Plašt valjka ne dodiruje Zemljinu elipsu samo u ekvatoru već i u dotičnom meridijanu. Deformacija dužina u ovoj projekciji raste s udaljenošću od meridijana. Projekcija je stoga primjerena samo za područje oko određenog meridijana. Kod topografskih zemljovida dozvoljena deformacija je 1 dm na 1 km, a to je širina jedne meridijanske zone.

U prezentaciji se nalaze slike Merkatorove i Gauss-Krügerove projekcije, a u word documentu su svi topografski znakovi koji se koriste na kartama!

Prilozi:

Predmet:Re: Geodezija Šumarski Fakultet Sarajevo

---

Uvod u geodeziju

- Geodezija je nauka koja nas uči kako ćemo pomoću mjerenja na terenu, računanja i kartiranja u kancelariji doći do planova ili karata zemljine površine.
-Zadatak geodezije je da zakrivljenu Zemljinu površinu predstavi na ravni (papiru).
- Manje ili veće dijelove površine zemlje koji su predstavljeni na papiru nazivamo planom ili kartom, što zavisi od mjerila.
- Nastanak planova i karata je uslovljen razvojem društva i potrebama za istim u svrhu: putovanja, ratovanja, kao i u naučne svrhe.
- Sva današnja ljudska djelatnost vezana za zemlju ne može se ni zamisliti bez poznavanja oblika i veličine zemljine površine.
- Planirane i gazdovanje u poljoprivedi i šumarstvu: uređivanje i eksploatacija šuma, uzgajanje šuma, trasiranje i izgradnja svih vrsta puteva, uređivanje bujica, izgradnja privrednih i industrijskih objekata itd. vezani su za geodeziju u fazama planiranja, gradnje i održavanja

Podjela geodezije

Geodezija se dijeli na: višu i nižu (praktičnu) geodeziju

- Zadatak više geodezije je da ustanovi oblik i veličinu zemljine površine, i da kartama prikaže veće zemljine površine (obavezno se uzima u obzir zemljina zakrivljenost).

- Niža geodezija bavi se premjerom i izradom planova manjih zemljinih površina, gdje ne uzimamo u obzir zemljinu zakrivljenost.

- Posebna nauka u okviru geodezije koja matematski rješava problem kako će se loptasta površina Zemlje preslikati na ravan naziva se kartografija.

- Na prezentaciji koju mozete da skinete naci cete polozaj BiH u sistemu, znaci ona se nalazi na 15. 18. i 21. meridijanu i detaljna objasnjenja o podjeli zona na stupce i redove

Prilozi: